انواع ساختمان

[فرشاد امن خانی]

انواع ساختمان

1ـ ساختمانهای بتنی :
ساختمان بتنی ساختمانی است که برای اسکلت اصلی آن از بتن آرمه (سیمان، شن،ماسه وفولادبصورت میلگردساده ویا آجدار) استفاده شده باشد. در ساختمانهای بتنی سقفها بوسیله دالهای بتنی پوشیده می شود ، ویا از سقفهای تیرچه وبلوک ویا سایر سقفهای پیش ساخته استفاده می گردد . وبرای دیوارهای جداکننده (پارتیشن ها) ممکن است از انواع آجر مانند سفال تیغه ای ، آجر ماشینی سوراخ دار، آجر معمولی کوره ای ویا تیغه گچی ویا چوب استفاده شده وممکن است از دیوار بتن آرمه هم استفاده شود درهر حال در این نوع ساختمانها شاهتیرها وستونها از بتن آرمه (بتن مسلح) ساخته می شود .

2ـ ساختمانهای فلزی :
در این نوع ساختمانها برای ساختن ستونها وپلها از پروفیلهای فولادی استفاده می شود . در ایران معمولا" ستونها را از تیر آهن های I دوبل ویا بال پهن های تکی (آهنهای هاش) استفاده می نمایندومعمولا" دوقطعه را بوسیله جوش به همدیگر متصل می نمایند.سقف این نوع ساختمانها ممکن است تیرآهن وطاق ضربی باشد ویا از انواع سقفهای دیگر از قبیل تیرچه بلوک و... استفاده گردد . برای پارتیشن ها می توان مانند ساختمانهای بتونی از انواع آجر ویا قطعات گچی ویا چوب یا سفالهای تیغه ای استفاده نمود .درهر حال جداکننده ها می باید از مصالح سبک انتخاب شوند . در بعضی از ممالک برخلاف مملکت ما برای اتصال قطعات از جوش استفاده نکرده بلکه بیشتر از پیچ وپرچ استفاده می نمایند وبرای ستونها می توان به جای تیرآهن از نبشی ویا ناودانی استفاده نمود .

3ـ ساختمانهای آجری :
ساختمانهای کوچک که از چهار طبقه تجاوز نمی نماید می توان از این نوع ساختمان استفاده نمود .اسکلت اصلی این نوع ساختمانها آجری بوده وبرای ساختن سقف ها در ایران معمولا"از پروفیلهای I وآجر بصورت طاق ضربی استفاده می گردد . ویا از سقف تیرچه وبلوک استفاده می شود . در این نوع ساختمانها برای مقابله با نیروهای جانبی مانند زلزله باید حتما" از شناژهای روی کرسی چینی وزیر سقف ها استفاده شود .در ساختمانهای آجری معمولا" دیوارهای حمال در طبقات مختلف روی هم قرار می گیرند واغلب پارتیشنها نیز همین دیوارهای حمال می باشند . حداقل عرض دیوارهای حمال نباید از 35 سانتی متر کمتر باشد .

4 ـ ساختمانهای خشتی وگلی :
این نوع ساختمانها در شهرها بعلت گرانی زمین کمتر ساخته می شود وبیشتر در روستاهای دور که دسترسی به مصالح ساختمانی مشکل تر است مورد استفاده قرار می گیرد .
اسکلت اصلی این نوع ساختمانها از خشت خام وگل می باشد وتعداد طبقات آن از یک طبقه تجاوز نمی کند ودرمقابل نیروهای جانبی مخصوصا" زلزله به هیچ وجه مقاومت نمی نمایند . باید از ساختن این نوع ساختمانها مخصوصا"در مملکت ما که از مناطق زلزله خیز دنیا می باشد جدا" جلوگیری بعمل آید .
بجز انواع فوق ساختمانهای دیگری مثل ساختمانهای چوبی وسنگی در مناطق جنگلی وکوهستانی به سبب دسترسی به مصالح فوق مورد استفاده قرار می گیرند .
مراحل ساخت فنداسیون ساختمانهای اسکلت فلزی :
اجرای فونداسیون ساختمان باید به طور کاملا فنی و دقیق روی زمین با مقاومت کافی و کنترل شده، باخاک کاملا متراکم و دارای دانه بندی و جنس مطلوب باشد، تا احیانا مسئله نشست و لغزش در پی رخ ندهد. به جرات می توان گفت که خرابی در فونداسیون ساختمان ها، همواره به سبب گسیختگی خاک زیر آن صورت می گیرد و واژگونی در اثر بلندشدن پی بندرت پیش می آید.در انتها، شایان ذکر اینکه، اگرچه ممکن است برای مالکان ،پیمانکاران ، سازندگان و شرکت های بیمه از نظر هزینه های اجرایی، تفاوت چندانی بین فروریختن کامل یا آسیب دیدگی جزئی سازه وجود نداشته باشد که منجر به عدم کارایی آن شده که نیاز به تخریب کامل و جایگزینی داشته باشد، ولی برای ساکنان ساختمان ها این تفاوت بسیار حیاتی و در واقع مرز بین زندگی و مرگ است. بنابراین، رعایت نکات فوق هر چندکه نتواند مانع آسیب دیدگی جزئی ساختمان ها شود ولی، اگر از تخریب صد در صد آنها جلوگیری کند، در این صورت بازهم در کارمان موفق بوده ایم و تا حدودی به اهدافمان رسیده ایم.ولی در پیش گرفتن مسیر رعایت قوانین و مقررات و بندهای آئین نامه های اجرایی به یک جا ختم می شود و آن جایی است که با ساخت سازه های مقاوم در برابر زمین لرزه و سایر نیروهای خارجی و داخلی وارد بر ساختمان ها، تلفات و خسارات جانی و مالی، تا حد بسیار زیادی کاهش پیدا خواهد کرد.
اجرای یک پروژه اسکلت فلزی نخست ساخت پی مناسب است که در کلیه پروژه ها تقریبا" یکسان اجرا می شود ، باید توجه داشت که از قبل نقشه فنداسیون را روی زمین پیاده کرد وبرای پیاده کردن دقیق آن بایستی جزئیات لازم در نقشه مشخص گردیده باشد . از جمله سازه به یک شبکه متشکل از محورهای عمود بر هم تقسیم شده باشد و موقعیت محورهای مزبور نسبت به محورها یا نقاط مشخصی نظیر محور جاده ، بر زمین بر ساختمان مجاور وغیره تعیین شده باشد. ترسیم مقاطع ونوشتن رقوم زیر فنداسیون ، رقوم روی فنداسیون ، ارتفاع قسمت های مختلف پی ، مشخصات بتن مگر ، مشخصات بتن ، نوع وقطر وطول کلی که برای بریدن میلگردها مورد نیاز است باید در نقشه مشخص باشد . قبل از پیاده کردن نقشه روی زمین اگر زمین ناهموار باشد یا دارای گیاهان ودرختان باشد باید نقاط مرتفع ناترازی که مورد نظر است برداشته شود ومحوطه از کلیه گیاهان وریشه ها پاک گردد پس از این مرحله برای پیاده کردن نقشه فنداسیون اسکلت فلزی بایستی شمال جغرافیایی نقشه را با جهت شمال جغرافیایی محلی که قرار است پروژه در آن اجرا شود ، منطبق نمائیم که به این کارتوجیه نقشه می گویند . پس از این کار ، یکی از محورها را (محورطولی یا عرضی) که موقعیت آن روی نقشه مشخص است ، بر روی زمین ،حداقل با دومیخ در ابتدا وانتها پیاده می کنیم که به این امتداد محور مبنا گفته می شود . حال سایر محورهای طولی وعرضی را از روی محور مبنا به وسیله میخ چوبی یا فلزی روی زمین مشخص می کنیم . برای خاکبرداری محل فنداسیون ها به ارتفاع خاکبرداری نیازمندیم و در صورتی که اگر زمین دارای پستی وبلندی جزئی باشد باید نقطه ای به صورت مبنا در محل کارگاه مشخص شودکه این نقطه بوسیله بتن ومیلگرد در نقطه ای که دور از آسیب باشد ساخته می شود .

منبع : باشگاه مهندسان ایران